Vijfhonderd jaar geleden, vermoedelijk in 1518, verscheen
‘die waerachtige ende seer wonderlijke historie van Mariken van Nieumeghen, die meer dan seven jaren metten Duvel woende ende verkeerde’ voor het eerst in druk. Dat gebeurde in Antwerpen bij drukkerij Willem Vorsterman.


Al snel werd het verhaal populair in heel Europa, tot in het Midden-Oosten toe. En waarom ook niet, want het verhaal heeft alles in zich om tot de verbeelding te spreken: onschuld en verleiding, zonde en een vleugje seks, woede en wraak, maar ook berouw, boete en een happy end.


2018 is daarom Marikenjaar in Nijmegen. Met concerten en exposities, lezingen en conferenties, poëzie, een processie en andere (loop)evenementen eert de stad Nijmegen haar misschien wel beroemdste inwoner ooit. Heeft Mariken dan echt bestaan? We weten het niet zeker, maar doet dat ertoe?


Mariken woont in een dorpje bij Nijmegen bij haar oom, die priester is. Na een bezoek aan haar tante in de stad wordt ze ervan beschuldigd een verhouding met haar oom te hebben. Wanhopig bidt zij om hulp van God of van de duivel, dat maakt haar niet uit. Het wordt de duivel en in dit verhaal heet hij Moenen.


Via ’s Hertogenbosch vertrekt ze met hem naar Antwerpen, waar ze zeven jaar lang in zonde samenleven. Dan krijgt Mariken berouw. Ze probeert vergeving te zoeken, eerst bij een priester in Nijmegen, dan in Keulen bij de bisschop en uiteindelijk bij de paus in Rome. Van de paus krijgt ze drie ijzeren ringen om haar hals en armen, die pas zullen afvallen als haar zonden zullen zijn kwijtgescholden. In het Wittevrouwenklooster in Maastricht doet ze jarenlang boete, totdat de engel Gabriel haar van haar ketenen bevrijdt.


In dit programma volgden we Mariken op haar lange queeste. Peet Theeuwen vertelde het verhaal, Cappella ad Fluvium verzorgde bij elke ‘statie’ een passende muzikale illustratie. Zo klonken onder meer het bekende Susanne un jour van Orlando di Lasso, Salve regina van Josquin des Prez, Alma redemptoris mater van Johannes Ockeghem, en verder stukken van onder meer Joost Kleppe, Heinrich Isaac, Jean Lambrechts en Hildegard von Bingen. Al met al een afwisselende combinatie van oude en nieuwe muziek.

 

Concerten

De concerten vonden plaats op 23 en 24 november. In Oosterbeek zongen wij in de prachtige akoestiek van de Bernulphuskerk. De Nijmeegse editie vond plaats in de monumentale en sfeervolle Stevenskerk, die zelf ook een plaats heeft in het Marikenverhaal. Een onvergetelijke ervaring...